WIJK BIJ DUURSTEDE – Jagers hebben de afgelopen maand in heel Nederland eendenkorven geplaatst. Ook in Wijk bij Duurstede zijn er tien eendenkorven neergezet in sloten en vijvers in de stad. Daarmee willen jagers de meest voorkomende watervogel van ons land helpen, want het aantal wilden eenden daalt al jaren. Maar ondertussen gaat de jacht op de wilde eend ook gewoon door en kun je nog steeds eendenborst kopen bij de poelier. Hoe zit dat eigenlijk?
Het is voor veel mensen hét uitje geweest tijdens hun eerste levensjaren: de eendjes voeren in het park. En dan het liefst in het voorjaar als achter de moedereend een hele trits pluizige babyeendjes aanzwemmen. Een Instagram-waardig tafereel, maar slechts enkele donzige kuikentjes zullen het redden tot een volwassen eend. Het leven van een jong eendje is namelijk niet makkelijk.
Het gaat vaak al mis in de nestfase als de eieren net gelegd zijn. Een eendenkoppel legt er zo’n zeven tot elf stuks. Ze zoeken een beschutte plek voor het nest dichtbij het water in het hoge gras of riet. Het grootste gevaar daar zijn roofdieren zoals de kat en de vos die wel een eitje lusten. Maar ook mensen, grasmaaiers, watersporters of honden kunnen een nest verstoren of (per ongeluk) vernielen. Meer dan de helft van de nesten gaan verloren, zo’n 60 procent.
En dat is waar de Jagersvereniging om de hoek komt kijken. Jagers door het hele land plaatsen deze maanden speciale eendenkorven van gevlochten wilgentakken. Ze zoeken voor de korf een geschikte plek dichtbij de oever, vlak boven het wateroppervlak, zodat roofdieren er minder goed bij kunnen. Uit onderzoek is gebleken dat het succes van zo’n nest een stuk groter is. De Jagersvereniging gaat de nesten monitoren tot 2026 om onderzoek te doen naar het effect van de eendenkorven. Afgelopen broedseizoen zijn in het hele land al 1624 kunstnesten geplaatst.
In Wijk bij Duurstede hebben jagers Alexander Schekkerman en Jasper Lens vandaag tien korven neergezet. Onder meer in de slotvijver rond Kasteel Duurstede. “We zijn vroeg begonnen dit jaar, zodat de eenden kunnen wennen aan de korven. Het kan een paar jaar duren voordat ze er gaan broeden, maar wij gaan nu regelmatig controleren hoe het ermee staat.”
Al binnen één dag nadat hij uit het ei kruipt gaat een jong eendje met zijn moeder, broertjes en zusjes op pad. En dan begint de ellende. Het grootste deel van de donzige pluisbeestjes valt in de eerste weken ten prooi aan roofdieren. Met name de reiger, de rat en de meeuw zijn er dol op. Maar ook een snoek, een kat of een steenmarter lusten wel een smakelijk, jong eendje. Slechte enkele pullen overleven deze eerste weken van hun leven.
Onderzoek
Erik Kleijheeg (34) is eendenexpert bij vereniging Sovon Vogelonderzoek. “De meeste jonge pullen vallen als ze uit het ei zijn gekropen ten prooi aan predatoren (roofdieren,red.). Maar helemaal precies weten we nog niet hoe die afname van de wilde eend in de kuikenfase eigenlijk komt.”
Daarom doet Erik al enkele jaren onderzoek naar de wilde eend via waarnemingen van vogelliefhebbers. Ook was hij nauw betrokken bij het jaar van de wilde eend in 2020. Vindt hij het dan niet dubbel dat juist de jagers die eenden ook afschieten, ze nu proberen te helpen? “Nou, elke eend die je schiet is er één minder natuurlijk. Maar uit onderzoek is gebleken dat de jacht slechts een heel klein percentage is van de bedreiging voor de eend. Het gaat vooral fout in de fase nadat de kuikens het nest verlaten en dat doen ze al na één dag. De jagers plaatsen nu eendenkorven, maar de cijfers over het nestsucces zijn al jaren vrij stabiel. De oorzaak van de afname van de wilde eend lijkt eerder te komen door problemen in de kuikenfase.”
Zo’n 70 jaar geleden overleefden dubbel zoveel eendenkuikentjes hun jeugd. “Toen was ons land natuurlijk heel anders qua natuur en drukte, maar er werd ook nog volop gejaagd op roofdieren zoals de vos en de buizerd. Omdat al die roofdieren nu beschermd worden zijn er veel meer vijanden voor de jonge eend. De jachtdruk is in de loop der jaren sowieso afgenomen en lijkt geen grote rol te spelen in de afname van de wilde eend. Maar hoe het precies wél zit gaan we de komende jaren onderzoeken.”
Meer kuikens
Is deze eendenkorfactie dan geen druppel op de gloeiende plaat? “Door veiligere nestmogelijkheden te creëren krijg je mogelijk op den duur wel meer kuikens, omdat de kans dat het nest succes heeft groter wordt. In de weken daarna gaan er nog steeds veel eendjes dood, maar als er in totaal meer eendjes zijn blijven er ook meer over. De komende jaren blijven we onderzoeken waarom zoveel jonge eenden het niet redden. Naast predatoren speelt waarschijnlijk ook een gebrek aan voedsel of dekking een rol. Daar proberen we een antwoord op te vinden.”
En een jager die straks de volwassen eenden weer afschiet? Wringt daar de schoen niet een beetje? Jager Alexander Schekkerman: “Ik snap dat mensen dat zo denken, maar een jager is een natuurmens. Wij houden ook van dieren. En als jager ben je wettelijk verplicht om de wildstand op peil te houden, ook als het wat minder gaat. Daarom doen we dit.”
Maar morgen schiet je wel weer op een eend en ze zijn ook nog te koop bij de poelier? “Ja, dat klopt. Het gaat ook niet zó slecht dat we dat niet meer kunnen doen, maar we willen voorkomen dat het nog slechter gaat. Daarom helpen we de eend ook een handje. We schieten sowieso alleen als er genoeg eenden zijn in een gebied, en dan alleen de mannelijke vogels.”
Eendenexpert Erik Kleijheeg zag in eerder onderzoek ook dat er meer mannetjeseenden zijn. “Zelfs anderhalf keer meer mannetjes dan vrouwtjes. Hoe dat komt weten we niet precies.” Wat de jacht betreft wil hij als onafhankelijk onderzoeker geen standpunt innemen, maar elke doodgeschoten vogel is er één minder. “In Nederland is het algemene sentiment rond de jacht niet zo positief, maar in Amerika is dat heel anders. Natuurbehoud en jagen gaan daar één op één samen en ook daar doen jagers daar veel aan het beheersen van de wildstand.”
Vleeseter
Een populaire tv-serie als Meateater, die ook in Nederland op Netflix te zien is en waarin bekende Amerikanen mee gaan jagen, kent al tien seizoenen. Het valt bij die serie vooral op hoe weinig er geschoten wordt in een aflevering. Het is vooral heel veel sluipen, kruipen en door een verrekijker kijken waarbij er veel lof en bewondering is voor de natuur en de dieren. Waarvan dan vervolgens één mannetje wordt afgeschoten en van kop tot kont op de barbecue belandt.
En de jonge eendjes voeren in het park? Beter van niet. Brood is te zout en bevat voor eenden nauwelijks voedingsmiddelen. Ook zorgt niet opgegeten brood in het water voor bacteriegroei die ziektekiemen verspreiden. Wil je toch voeren? Doperwten, mais, haver of gedroogde insecten zijn een beter alternatief.
by Websitetoday.nl 