Boek over onderwijs in Wijk moet verhalen vereeuwigen

Boek over onderwijs in Wijk moet verhalen vereeuwigen

Na een dagenlange zoektocht in mappen vol oude documenten in het archief stuitte Philip Korff de Gidts (66) uit Wijk bij Duurstede op een bijzonder document: een handgeschreven petitie uit 1915 die pleit voor voortgezet onderwijs in zijn stad. De gepensioneerde economieleraar dook in de geschiedenis van het onderwijs en dat levert nu zelfs een boek op. “We ontdekken allerlei mooie verhalen en anekdotes die anders zouden zijn vergeten.”

Toen Philip Korff de Gidts (66) in 1983 als docent economie in Wijk met de leerlingenraad meedeed aan de carnavalsoptocht viel hem één ding direct op. Op de praalwagen die ze dat jaar maakten stond met grote letters ‘Sinds 19??…’ geschilderd. Die twee vraagtekens hielden hem decennialang bezig en nu Philip (66) met pensioen is, is er eindelijk tijd om het eens goed uit te zoeken. Want wanneer kwam er eigenlijk voortgezet onderwijs in Wijk bij Duurstede? Niemand wist het precies. Philip zocht een redactie bijeen van sleutelfiguren in het Wijkse onderwijs en samen werken ze nu aan een boek “om de lokale verhalen te vereeuwigen” .

Vandaag zijn Philip en collega-redacteur Jan van Schaik (82) op bezoek bij Ada De Graaff-van Schaik (71). Op tafel liggen haar fotoboeken uitgestald en al snel gaan de gesprekken onder het genot van een Wijkenaartje (een hazelnootgebakje) over die goede, oude tijd. “Dit is een foto van ons schoolreisje naar Schiphol in 1966. Dat was een fantastische dag. En hier zijn we aan het schaatsen op de Uiterwaarden langs de Lek.”

Philip begon zijn zoektocht op een ochtend in het Regionaal Archief Zuid-Utrecht. Daar bleek een enorme collectie uit het bisschoppelijk archief uit Utrecht ondergebracht te zijn: mappen vol informatie die al jaren niet waren doorgespit. Hij stuitte in zijn zoektocht op een petitie van ouders uit 1915 met een oproep dat er echt voortgezet onderwijs nodig was in Wijk bij Duurstede. Er was in die tijd alleen de lagere school en wilde je verder studeren dan moest je naar Culemborg, Tiel of Utrecht.

Met sierlijke letters stelt de petitie dat ‘de tegenwoordige tijd meer eischt dan de lagere school leveren kan’. Met name vakken als wiskunde en de moderne talen worden gemist. De petitie aan het bestuur van de Rooms-Katholieke Scholen heeft effect en in 1922 opent de eerste school, de ULO (Uitgebreid Lager Onderwijs), in Wijk bij Duurstede.

“De hele school had toen maar twaalf leerlingen, jongens en meisjes gemengd”, zegt Philip. “Dat was toen best uniek voor het katholieke onderwijs, maar anders werd de norm voor het minimale aantal leerlingen niet gehaald.”

Philip en zijn redactie gingen bij veel oud-leerlingen en docenten langs om de anekdotes op te tekenen, maar in een kleine stad waar iedereen elkaar kent is dat ook lastig. “Je moet je voorstellen dat er toen maar zo’n 2500-3000 mensen woonden in Wijk bij Duurstede. Ik krijg regelmatig, vooral van oudere mensen, een geweldige anekdote te horen en dan daarna ‘maar dat mag je niet opschrijven hoor’. Het ligt blijkbaar nog steeds gevoelig, want iedereen uit die tijd kent elkaar.”

Ada heeft vooral goede herinneringen aan haar schooltijd, maar herinnert zich ook nog dat het oude Wijk bij Duurstede niet altijd een goede naam had. Als boerendochter woonde ze buiten de stad aan de Rijndijk, maar mocht zich van haar ouders niet vertonen in bepaalde wijken van de stad. “Dat waren de achterbuurten. Daar woonden de mensen waarmee ik absoluut niet mocht omgaan van mijn ouders”

Tijdens de koffie komen in Ada’s woning al snel de anekdotes langs over die ene docent in de jaren ’50 met losse handjes, het skelet in de moestuin en de nachtelijke inbraak in het scheikundelokaal. Allemaal mooie verhalen die volgens Philip niet verloren mogen gaan en iets zeggen over de tijdsgeest en de sfeer op school. “Het wordt een boek met eeuwigheidswaarde, want het gaat over de ontwikkeling in het onderwijs van begin tot nu in een kleine stad. Daar is ontzettend veel in veranderd en het is zonde als die verhalen niet worden vastgelegd.”

Een skelet in de moestuin? “Ja, dat is een mooi verhaal. Dat skelet bleek ontvreemd te zijn uit het biologielokaal en voor de grap begraven te zijn op de plek waar de volgende dag een moestuin zou worden aangelegd. Dat was natuurlijk een hele goede grap waarvan het verhaal nog lange tijd in de lerarenkamer rondging.” Of die keer dat docenten rond de examentijd ‘s nachts patrouille liepen op de school, omdat er in het verleden al eens ‘ingebroken’ was door leerlingen. “Ineens hoorde ik een geluid vanuit het scheikundelokaal. Bleek het vol leerlingen te zitten die via een raampje naar binnen waren geklommen. Dat kon toen nog.”

Sowieso heerste er hier in Wijk een andere sfeer in het onderwijs dan bijvoorbeeld in Rotterdam waar ik als leraar ben begonnen. Hier was het huiselijker, vriendelijker en stonden de leerlingen in het weekend bij je in de tuin te kletsen. Daar moest ik wel even aan wennen.”

Wijk bij Duurstede stond lange tijd ook bekend vanwege de armoede in de stad. Slechts voor een enkeling was er in die beginjaren een plek weggelegd op de vervolgschool. Ook werden er toen nauwelijks foto’s gemaakt en veel mensen uit die tijd zijn al overleden.
“Dus we zoeken echt nog meer foto’s en verhalen uit de periode vanaf 1922 tot in de oorlog. Dus bij deze doe ik graag een oproep naar mensen die in die periode in Wijk bij Duurstede op de ULO hebben gezeten om zich bij ons te melden, zodat we de verhalen kunnen vastleggen.”

Heeft u nog een verhaal, foto’s of tips? Mail de redactie van het boek via eeuwfeest@reviuswijk.nl

Gerelateerd aan:

Reacties

Scroll naar boven